Algemene beschouwingen begroting 2021 en verder
De Algemene beschouwingen op de begroting van 2021 en verder zijn bijzonder om meerdere redenen. Want laten we eerlijk zijn, veel liever hadden wij hier een begroting behandeld waarbij we gelden zouden kunnen verdelen over verschillende projecten en ideeën die Etten-Leur nog mooier, nog veiliger en nog leefbaarder zouden maken. Nu moeten we een balans zoeken waarbij Etten-Leur nog steeds sociaal, leefbaar en veilig is. Daar geven we met deze begroting verder vorm aan.
Als we geen verdere aktie ondernemen met deze begroting steven we af op een fors verlies. Omdat we de afgelopen jaren al aardig ingeteerd zijn op onze reserves kunnen we dat verlies niet aan en moeten we dus werken met een begroting waarin fors bezuinigd wordt. Het tekort wordt voor een heel groot deel veroorzaakt door het sociaal domein. Verleidelijk om daar dan ook het tekort te halen. Maar in Etten-Leur willen een sociale gemeenschap zijn en willen hier nog niet te veel op korten. Toch zal ereen moment komen, als deze trend zich voortzet, waarbij wij als gemeenteraad na moeten gaan denken wat we nog wel en wat niet aan willen bieden. Hierbij zouden wij vooral willen kijken naar wat mensen zelf kunnen of in hun omgeving kunnen halen. Voor mensen die dit echt niet kunnen hebben we dan een budget waar we oplossingen mee aan kunnen bieden. Met de begroting die nu voor ons ligt hoeven we die keus nog niet te maken.
Zijn wij in Etten-Leur uniek als het gaat om dit tekort? Nee, zeker niet. Vrijwel alle gemeentes kampen met deze tekorten als gevolg van de taken die vanuit de landelijke overheid naar de lokale gemeentes zijn gegaan maar waarbij niet alle middelen beschikbaar gesteld zijn. Vanuit de gemeente(s) wordt regelmatig aandacht gevraagd bij de landelijke overheid voor dit probleem. Veel gemeentes zijn dan ook aan het bezuinigen op andere onderdelen om het sociaal domein in takt te kunnen houden. Overigens dient gezegd te worden dat Etten-Leur de zaken binnen het sociaal domein redelijk goed op orde heeft, zeker in vergelijk tot veel andere gemeentes. Toch zijn wij van mening dat het nog wat beter kan. Strakkere afspraken met zorgaanbieders, minder zorgaanbieders zijn daarbij een aantal voorbeelden. Deze voorbeelden hebben wij bij de behandeling van de kadernota genoemd en voorgesteld en zien we nu ook terugkomen in de begroting.
Een compliment is hier ook op zijn plek. Tijdens de behandeling van de kadernota hebben wij samen met vrijwel alle partijen voorstellen gedaan om tot een bezuiniging te komen. Veel van deze voorstellen zien wij terug in deze begroting. Daarnaast hebben we afgesproken de inwoners zoveel mogelijk te betrekken bij onze besluiten. Dat is ook hier gedaan, er is breed bij onze inwoners opgehaald waar zij mogelijkheden zien en wat zij belangrijk vinden. Ook die uitkomst zien wij veelal terug in de begroting. Tot slot hebben wij het college gevraagd de ambtenaren mee te nemen in de noodzaak van deze bezuinigingen en met voorstellen te komen. Snijden in eigen vlees is nooit prettig of gemakkelijk. Wij vinden het dan ook een compliment waard dat zij toch met tal van voorstellen komen die hen ook raakt.
Zoals aangegeven, hoe vervelend ook, in grote lijnen kunnen wij ons vinden in de voorstellen die gedaan zijn. Toch willen wij nog wel een aantal nuances of aanpassingen voorstellen. We hebben het college op pad gestuurd met een verzoek om minstens EUR 3 mln aan bezuinigingen te vinden. Met daarbij de voorkeur om met iets meer dan dat te komen zodat wij als raad keuzes kunnen maken. Dat is met deze begroting gelukt. Daarnaast ziet het er naar uit dat we 2020 financieel toch wat minder somber af gaan sluiten dan we voor de zomer voorzagen. Dat geeft ons ruimte om keuzes te maken. Keuzes die zoals gezegd bijdragen aan het welzijn van onze mooie gemeente. Want laten we eerlijk zijn, bezuinigen mag nooit een doel op zich zijn. Bezuinigen raakt al onze inwoners en dat moeten we zoveel mogelijk zien te beperken.
Eén van de aanpassingen die wij voor ogen hebben betreft de plannen die er zijn voor onze sportclubs. Wij begrijpen dat het nodig is om bijvoorbeeld de huurprijzen realistisch en marktconform te krijgen. Ook omdat daar dan voor de sportclubs een mogelijkheid tegenover staat om meer en andere inkomsten te genereren. Echter zal dit zeker niet voor alle sportclubs mogelijk zijn. Daarnaast zou dat dan ook in overleg met de sportclubs moeten gaan. Van de inspreker tijdens de raad luister begrijpen wij dat zij in maart al de handschoen gereikt hebben maar dat die door de gemeente niet zou zijn aangepakt. Een gemiste kans in onze ogen. Want Etten-Leur maken we samen. Zeker nu de sportclubs de afgelopen periode zo hard zijn geraakt door Covid-19 en het belang dat deze sportclubs hebben voor de gezondheid en het welzijn van onze inwoners vinden wij dit niet het moment om deze wijzigingen nu zo door te voeren. Wij stellen dan ook voor dit nu niet te doen en in gesprek te gaan met de sportclubs om dit samen te bespreken. Kom dan met een voorstel, maar voor nu is het wat de VVD betreft niet aan de orde.
In het voorstel wordt Beheren Op Niveau ook onder handen genomen. Wie veel door het land reist of in onze omliggende gemeentes op bezoek gaat valt op dat het in Etten-Leur erg goed gesteld is met ons openbaar groen. Het ziet er goed verzorgd, afwisselend uit en is op veel plekken in Etten-Leur ruimschoots aanwezig. Ook dat draagt bij aan de leefbaarheid van onze gemeente. Maar nu we voor een opgave staan om minder geld uit te geven denken wij dat dit een onderdeel is waar geld te besparen valt zonder dat dit de portemonnee van onze inwoners raakt. Dat wil niet zeggen dat groen dient te verdwijnen of dat we dat zouden moeten laten verloederen. Wij verwachten een slimmere aanpak. Bekijk waar het onderhoud een tandje minder kan zonder dat dat echt ten kostte van het aanzien gaat. We hebben de afgelopen jaren te maken gehad met erg droge zomers. Gras groeit dan nauwelijks, er kan dan best wat minder gemaaid worden. Sommige stukken kunnen wellicht ingezaaid worden met bloemzaad. Er hoeft dan niet meer gemaaid te worden, het draagt bij aan de biodiversiteit en het oogt goed. Als VVD zijn wij groot voorstander van zelfredzaamheid. Uit de gesprekken met onze inwoners die de gemeente hield blijkt ook dat onze inwoners best bereid zijn zelf een bijdrage te leveren, al dan niet gefaciliteerd. Pak dit aanbod dankbaar aan. Waar wij met bezuinigingen inbeheren op niveau zeker niet aan willen tornen is veiligheid. We zien nu al op verschillende plekken in Etten-Leur stoeptegels die voor gevaarlijke situaties zorgen. Onlangs stelden wij daar nog vragen over naar aanleiding van de situatie in onder andere de Baai. Daarop kregen wij het antwoord dat herstel erg duur is met astronomische bedragen. Waanzin natuurlijk. Dat moet een stuk betaalbaarder opgelost kunnen worden. In onze ogen moet je per situatie bekijken of je daar een bedrijf voor inhuurt of dat het eenvoudig en snel door één of enkele eigen medewerkers afgewikkeld kan worden. Dit gaat om veiligheid voor onze inwoners en daar maken wij graag wat geld voor vrij.
Veiligheid is voor ons als VVD erg belangrijk en wij gaan er van uit dat dat ook voor de andere partijen geldt. Zo is er een budget beschikbaar in de begroting van EUR 50.000,- voor het aanpakken van onveilige situaties zoals de zogenaamde blackspots. Veel te weinig in onze ogen. Nu er ruimte is in de keuzes die gemaakt kunnen worden zouden wij dit budget op willen hogen naar minimaal EUR 100.000,-.
Wij zijn blij dat er uitzicht is op afscheid nemen van een deel van ons vastgoed, zoals de Van Goghkerk en het BVC (BedrijfsVergaderCentrum aan de Markt). Als gemeente behoort het onderhouden of behouden van vastgoed niet tot de primaire taak. Als dat vervolgens tot een behoorlijke besparing leidt voor onze inwoners waarbij het vastgoed wel behouden blijft voor Etten-Leur dan zien wij dat als een mooie kans die we snel aan moeten grijpen. De troosteloze omgeving en dure faciliteit die het ons als gemeenteraad nu biedt kan eenvoudig waarschijnlijk beter en goedkoper op een andere manier vorm krijgen.
Vanuit de raadpleging van onze inwoners kwam naar voren dat door een groot deel van hen de voorkeur werd uitgesproken om plastic niet meer huis aan huis op te halen. Goed dat hierin naar onze inwoners wordt geluisterd. Naast een besparing die dit oplevert voor onze inwoners draagt het ook bij aan het terugdringen van een enorme irritatie onder onze inwoners: het plastic wat soms weken- of dagenlang op de ophaalplek blijft staan en het zwerfvuil dat daardoor ontstaat. De capaciteit om het plastic afval te kunnen inzamelen zal wel behoorlijk verhoogd moeten worden. Maar dat niet alleen, er zal ook duidelijker gecommuniceerd moeten worden dat de zakken niet te vol aangeboden moeten worden. De containers raken er vaak door verstopt waardoor anderen onnodig hun plastic zakken ernaast plaatsen. Deze irritatie moeten we echt zien te voorkomen.
Al langere tijd pleiten wij voor het sneller (maar natuurlijk wel zorgvuldig) behandelen van projecten. Er is behoefte aan woningen en werkgelegenheid. Het brengt ook sneller geld binnen. Bovendien zagen we bij het behandelen van de exploitatieopzet dat de langere looptijd de gemeente veel geld kost. Door de huidige wijze van participatie komt er nogal eens een plan wat voor de direct omwonenden wellicht een betere is, dat is het niet altijd voor Etten-Leur in zijn geheel. Bovendien levert ook dat nogal eens lagere doorlooptijden op die in onze ogen sneller en korter moeten. Wij hameren er dus nog maar eens op om daar zorgvuldig maar daadkrachtig mee om te gaan.
De VVD pleit al jaren voor een betere ontsluiting van Etten-Leur. Op verschillende plekken in Etten-Leur loopt dit nogal eens vast. Bovendien hebben we stevige ambities als het gaat om het bouwen van nieuwe woningen. Regeren is vooruitzien en wij pleiten er dan ook voor om nu al na te denken en aan de slag te gaan met een goede aanvullende ontsluiting zoals een spoortunnel en rondwegen. Behoorlijke investeringen maar de rente is momenteel nagenoeg nul en de investering kan worden afgeschreven over langere termijn. De kosten hiervan kunnen voor een deel ook gedragen worden door de woningbouw die we de komende jaren nog door willen voeren. Dit heeft nog geen invloed op de begroting voor 2021, maar we zullen er rekening mee moeten houden dat dit de daaropvolgende jaren wel het geval kan zijn. Voor de langere termijn vragen wij hier dus aandacht voor.
Binnen de exploitatieopbrengsten wordt een deel gereserveerd voor kunst in de wijk. Wij pleiten ervoor om dit nu in te gaan zetten voor een levendig en vitaal centrum. Ga met de ondernemers (winkeliers) het gesprek aan om te bepalen hoe deze opbrengsten ingezet kunnen worden om ons centrum vitaal en aantrekkelijk te maken, ook voor inwoners uit andere gemeentes.
Over de invoering van toeristenbelasting zijn wij als VVD langere tijd terughoudend geweest. Met name vanwege de belasting die dit voor onze ondernemers met zich mee zou brengen zonder dat daar iets voor hen tegenover staat. Nu duidelijk is dat deze belasting van onze ondernemers meevalt omdat het verwerken van de gegevens laagdrempelig is zien wij hier een mogelijkheid om extra inkomsten te genereren zonder dat dit onze inwoners financieel raakt. Met deze toeristenbelasting worden ook de arbeidsmigranten meegenomen voor een geschat bedrag van EUR 20.000,-. Arbeidsmigranten zijn uiteraard geen toeristen, maar ze maken wel net als toeristen gebruik van onze faciliteiten. Als alternatief wordt onze agrarische ondernemers geboden de migranten in te laten schrijven. In onze ogen vraagt dit nogal wat administratieve lasten van zowel onze ondernemers als van de gemeente die mogelijk niet opwegen tegen de opbrengst die hier gegenereerd wordt. Wij zouden dan ook graag zien dit (nog) niet in te voeren maar eerst te onderzoeken welke kosten er tegenover deze opbrengsten staan en of deze opbrengsten dan nog opwegen tegen de administratieve belasting voor onze ondernemers.
Tot slot zijn wij verheugd een lagere subsidie op de Nieuwe Nobelaer terug te zien. Hier hebben wij (al langere tijd) voor gepleit en zijn blij dat hiermee een eerste aanzet is gegeven. De bezuiniging is voor ons geen doel op zich maar uit de bijeenkomsten die wij hebben met de NN missen wij toch een stuk ondernemerschap. Het komt op ons over dat zij erg makkelijk leunen op de bijdragen die zij vanuit de gemeente ontvangen. Een lagere subsidie zal de creativiteit positief beïnvloeden en wij hopen én verwachten van de NN dat zij daar ook actief mee aan de slag te gaan. Wij verwachten dat voor hen ook in de horeca nog mogelijkheden liggen om extra inkomsten te genereren.
Er valt nog veel te zeggen en te vinden van deze begroting. Wij hebben ons beperkt tot de hoofdpunten en enkele voorstellen tot aanpassingen. Wij hopen dat hiermee een bestendige weg wordt ingezet voor een bruisend Etten-Leur, waar het goed vertoeven is en een gemeente die er financieel goed voorstaat. Een stevige basis voor een mooie toekomst waar wij samen aan kunnen werken. Want samen maken we Etten-Leur nóg wat mooier.